1. Đồng
bạc có kích thước lớn nhất
Với kích thước
lớn hơn cả 1 tờ giấy A4, đồng bạc có kích thước lớn nhất thế giới có mệnh giá
100.000 Peso do Chính phủ Philippines phát hành năm 1998. Được thiết kế nhằm kỷ
niệm 1 thế kỷ ngày Philippines giành độc lập từ tay thực dân Tây Ban Nha, đồng
bạc phiên bản giới hạn này chỉ được bán cho các nhà sưu tập. Giá bán cho các
nhà sưu tập là 180.000 Peso, tương đương 3.700 USD/tờ.
2. Đồng
bạc mệnh giá 1 triệu Bảng
Đồng bạc có mệnh
giá lớn nhất mà Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) từng phát hành có mệnh giá 1
triệu Bảng vào năm 1948, trong thời gian tái thiết hậu chiến tranh theo kế
hoạch Marshall. Đồng bạc này được thiết kế dành riêng cho Chính phủ Mỹ sử dụng.
Vài tháng sau đó, việc phát hành chấm dứt, nên chỉ có rất ít đồng bạc này lọt
vào tay tư nhân. Vào năm 2008, một trong những đồng bạc mệnh giá khổng lồ còn
sót lại đã được bán đấu giá thành công với mức giá khoảng 120.000 USD.
3. Máy
ATM đầu tiên trên thế giới
Máy ATM có lẽ là
ý tưởng tuyệt vời nhất mà con người nghĩ ra khi ở trong bồn tắm kể từ thời
Archimede. Khi đang tắm, John Shepherd-Barron đã phát minh ra chiếc máy rút
tiền tự động (ATM) đầu tiên, cho dù vẫn còn những tranh cãi về bản quyền của
ông đối với ít tưởng này. Shepherd-Barron sau đó đã đưa ý tưởng của ông lên
ngân hàng Barclays của Anh và được chấp nhận ngay lập tức.
Vào năm 1967,
chiếc máy ATM đầu tiên đã được lắp đặt London. Dẫu còn thô sơ so với những “hậu
duệ” ATM ngày nay, nhưng có ưu điểm là không thu phí. Trong ảnh là một phụ nữ
đang rút tiền từ máy ATM bên ngoài ngân hàng Westminster ở London vào ngày
19/1/1968.
4. Nguồn
gốc của ký hiệu $
Không ai biết ký
hiệu của đồng bạc xanh ($) từ đâu mà có, nhưng Cục In tiền của Mỹ có cách lý
giải xem chừng rất hợp lý. Cơ quan này cho biết, ký hiệu $ ban đầu được sử dụng
cho đồng Peso của Tây Ban Nha và Mexico, trông giống như chữ “P” viết lồng vào
chữ “S”. Ký hiệu $ đã được sử dụng rộng rãi trước năm 1875, thời điểm đồng USD
bằng giấy đầu tiên được phát hành. Nếu để ý, có thể thấy ký hiệu $ không hề
xuất hiện trên đồng tiền của nước Mỹ.
5. Tiền
mệnh giá càng nhỏ càng nhanh rách
Tất cả các đồng
tiền giấy rốt cục rồi cũng rách nát. Những đồng càng có mệnh giá nhỏ lại càng
được sử dụng nhiều, vòng đời càng ngắn hơn. Ước tính, đồng 1 USD chỉ tồn tại
được trong 21 tháng, trong khi tờ 100 USD có thể sử dụng trong 7 năm. Trong
khoảng thời gian đó, lạm phát có thể làm giá trị của đồng tiền “teo” đi. Đây có
thể xem là lý do để mọi người tiêu tiền càng nhanh càng tốt!
6. Cảnh
sát chống bạc giả của Mỹ
Sau cuộc Nội
chiến (1861-1865), tiền giả lan tràn khắp nước Mỹ, với tỷ lệ bạc giả được cho
là lên tới 1/3 số tờ bạc trong lưu thông, buộc Chính phủ phải hành động. Vào
năm 1865, một bộ phận đặc biệt thuộc Bộ Tài chính Mỹ đã được thành lập để chống
nạn làm giả tiền. Cơ quan này vẫn tồn tại cho đến ngày nay, với cái tên Mật vụ
Hoa Kỳ (USSS), mang nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống và các nhà lãnh đạo hàng đầu
khác của nước này.
Tổng thống
Abraham Lincoln là người đã trao quyền chống bạc giả cho Mật vụ vào ngày
14/4/1865. Đến năm 1901, cơ quan này được Tổng thống William McKinley giao thêm
nhiệm vụ bảo vệ Tổng thống. Năm 2002, Mật vụ Mỹ - cơ quan gồm 6.500 nhân viên -
được chuyển vào một bộ mới thành lập là Bộ An ninh nội địa.
7. Người
có chân dung được in nhiều nhất trên tiền
Từ Australia tới
Trinidad và Tobago, chân dung của Nữ hoàng Elizabeth đệ nhị ngự trị trên đồng
tiền của 33 quốc gia khác nhau - nhiều hơn bất cứ một nhân vật nào. Canada là
nước đầu tiên in chân dung của Nữ hoàng Elizabeth lên đồng tiền vào năm 1935,
khi Nữ hoàng còn là công chúa lên 9 tuổi.
Theo thời gian,
26 chân dung khác nhau của Nữ hoàng Anh đã được sử dụng trên đồng Bảng Anh cũng
như đồng tiền của các thuộc địa, lãnh địa và vùng lãnh thổ của nước này. Một số
nước thích sử dụng chân dung của Nữ hoàng trong trang phục hoàng gia lộng lẫy,
một số khác thích chân dung giản đơn. Nhiều nước “cập nhật” chân dung của Nữ
hoàng theo độ tuổi, trong khi nhiều nước chỉ thích dùng chân dung của Nữ hoàng
khi còn trẻ.
8. Tiền rất bẩn
Nghiên cứu đã
chỉ ra rằng, phần lớn số tờ USD nằm trong lưu thông có dính một hàm lượng nhất
định chất ma túy. Lý do là bọn buôn lậu ma túy thường dùng tay có dính thuốc để
di chuyển tiền, nhiều con nghiện cũng sử dụng tiền để cuộn lại làm ống hít.
Tệ hơn, tiền còn
được các nhà nghiên cứu chỉ ra là một ổ bệnh, với rất nhiều loại vi khuẩn và
virus khác nhau, với số lượng thậm chí còn lớn hơn trong toilet của các hộ gia
đình. Chẳng hạn, virus cúm được cho là có thể tồn tại trên tiền giấy tới 17
ngày. Đó là lý do vì sao người ta nên dùng thẻ nhiều hơn.
9. Tiền
mệnh giá “siêu khủng” của Zimbabwe
Với tốc độ lạm
phát lên tới 231 triệu%, giá một ổ bánh mì là 300 tỷ Đôla Zimbabwe, Chính phủ
nước này đã phải phát hành tờ bạc mệnh giá 100 nghìn tỷ Đôla Zimbabwe vào đầu
năm 2010. Đây là tờ bạc có mệnh giá lớn nhất trên thế giới từ trước tới nay.
10. Tờ
tiền giấy đầu tiên
Tiền giấy được
sử dụng đầu tiên ở Trung Quốc, vào thời nhà Đường (618-907), ban đầu dưới dạng
tờ bạc phát hành tư nhân. Đến thế kỷ thứ 17, tiền giấy mới bắt đầu được sử dụng
tại châu Âu. Và thêm khoảng 1-2 thế kỷ nữa, tiền giấy mới được sử dụng rộng rãi
trên khắp thế giới.
Do tiền giấy
được phát hành ồ ạt và gây lạm phát, Trung Quốc đã cấm tiền giấy hoàn toàn vào
năm 1455 và nhiều thế kỷ sau đó mới sử dụng trở lại loại tiền này. Một sự thật
mà ít người biết đến nữa là: Từ “cash” (“tiền mặt”) trong tiền Anh bắt nguồn từ
từ “kai-yuan” dùng để chỉ loại tiền xu bằng đồng có đục lỗ ở giữa được sử dụng
phổ biến vào thời nhà Đường.
